Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Προσφύγων, Εγκλωβισμένων, Αγνοουμένων και Παθόντων, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας στις 25/06/2024, εξέτασε τα ακόλουθα σχέδια νόμου:
Η Επιτροπή εξέτασε τα πιο πάνω σχέδια νόμου σκοπός των οποίων είναι ο εξορθολογισμός της υφιστάμενης νομοθεσίας που διέπει την παραχώρηση των τουρκοκυπριακών περιουσιών από τον Κηδεμόνα και την διαχείρισή τους από τους πρόσφυγες, ώστε να ενισχυθεί η διαφάνεια και η αδιαβλητότητα των διαδικασιών παραχώρησής τους, η ισονομία μεταξύ των προσφύγων και η πιο δίκαιη κατανομή τους σε πρόσφυγες με βάση αντικειμενικά και μετρήσιμα κριτήρια.
Διαφωνίες για Ν/σ- κανονισμούς για τ/κ περιουσίες, εκφράστηκαν στην Επ. Προσφύγων
Συνεχίστηκε την Τρίτη στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Προσφύγων η συζήτηση επί του τροποποιητικού νομοσχεδίου και των νέων κανονισμών που θα διέπουν τη διαχείριση των τουρκοκυπριακών περιουσιών και νέα συνέχεια θα δοθεί στις 9 Ιουλίου στην παρουσία του Υπουργού Εσωτερικών.
Με το ν/σ επιχειρείται εξορθολογισμός της υφιστάμενης νομοθεσίας που διέπει την παραχώρηση των τουρκοκυπριακών περιουσιών από τον Κηδεμόνα και τη διαχείρισή τους από τους πρόσφυγες, ώστε να ενισχυθεί η διαφάνεια και το αδιάβλητο των διαδικασιών παραχώρησής τους, η ισονομία μεταξύ των προσφύγων και η πιο δίκαιη κατανομή τους σε πρόσφυγες με βάση αντικειμενικά και μετρήσιμα κριτήρια.
Κατά τη συζήτηση στην Επιτροπή μερίδα των εμπλεκομένων εξακολουθεί να έχει σοβαρές διαφωνίες με πρόνοιες του ν/σ και των κανονισμών και θεωρεί ότι δεν έγινε καμία διαβούλευση με την υπηρεσία διαχείρισης τ/κ περιουσιών.
Τέθηκε στη συζήτηση και η πολιτική χροιά του ζητήματος σε σχέση με την ουσία επίλυσης του Κυπριακού ενώ πολλοί διαφώνησαν με τη διασύνδεση που επιχειρείται, όπως υποστηρίζουν, της κοινωνικής και στεγαστικής πολιτικής του κράτους με τη διάθεση των τ/κ περιουσιών.
Από πλευράς του Προέδρου της Επιτροπής Προσφύγων Νίκου Κέττηρου τέθηκε ο προβληματισμός ότι στο ν/σ δεν υπάρχει δυνατότητα ανάκτησης περιουσίας που δόθηκε άδικα και άρα δεν υπάρχει και άρση αυτής της αδικίας.
Ο αναπληρωτής διευθυντής της Υπηρεσίας Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών Γιώργος Ματθαιόπουλος ανέφερε ενώπιον των Βουλευτών ότι έχει ολοκληρωθεί η υποχρέωση του Κηδεμόνα για κατάθεση των θέσεων των εμπλεκομένων μερών και ότι από τις θέσεις αυτές φαίνεται ότι οι πλείστοι φορείς συμπλέουν με τη φιλοσοφία για τις βασικές δομές των τροποποιήσεων.
Είπε ότι κατατέθηκαν οι απόψεις από τέσσερις φορείς και οργανώσεις.
Περαιτέρω είπε ότι οι όποιες παρατηρήσεις μπορούν να συζητηθούν όταν θα ξεκινήσει η κατ’ άρθρον συζήτηση. Σε παρατήρηση ότι στο θέμα της μελέτης στατικής επάρκειας για διάθεση περιουσιών υπάρχει κωλυσιεργία, απέρριψε τις θέσεις ότι η Υπηρεσία τηρεί «εκδικητική στάση» και εξήγησε ότι προέκυψαν τεχνικά ζητήματα και είναι θέμα ημερών να λυθεί το ζήτημα σε σύσκεψη στο Υπουργείο.
Ο κ. Ματθαιόπουλος είπε περαιτέρω ότι ο υφιστάμενος νόμος είναι δομημένος πάνω στην προστασία περιουσίων κι άρα οι παρεμβάσεις που γίνονται δεν αλλάζουν αυτή τη φιλοσοφία. Ανέφερε ότι υπάρχει προσοχή στη διαχείριση, δεν γίνονται μόνιμες αναπτύξεις και δεν επηρεάζεται η διαπραγματευτική μας θέση στο Κυπριακό.
Από πλευράς εμπλεκομένων μερών τέθηκαν εισηγήσεις για παραχώρηση κατ’ αναλογίας περιουσιών με βάση την περιουσία στα κατεχόμενα, ώστε να υπάρξει κάποια δικαιοσύνη και να σταματήσει η προσφυγή στην «επιτροπή ακίνητης περιουσίας» στα κατεχόμενα.
Από πλευράς της Ομάδας Πρωτοβουλίας Συνδέσμου Ιδιοκτητών Κατεχόμενων Περιουσιών και του Παγκύπριου Συνδέσμου Ιδιοκτητών Περιουσιών Κατεχομένων (ΠΑΣΙΠΕΚΑ), λέχθηκε ότι καμία δημόσια διαβούλευση δεν έγινε και ότι άλλο είναι να κατατίθενται προτάσεις και άλλο να γίνεται διαβούλευση. Λέχθηκε ότι η προσφυγική πολιτική είναι εργαλείο στα χέρια της Δημοκρατίας και πρέπει να δοθεί τεράστια προσοχή και να υπάρξει διαφάνεια, ώστε να μην δοθούν περιουσίες για εφαρμογή κοινωνικής πολιτικής.
Από πλευράς ΠΟΒΕΚ τέθηκαν ζητήματα που αφορούν τον πλειοδοτικό διαγωνισμό και το γεγονός ότι δεν λαμβάνεται υπόψη η απώλεια χρήσης.
Από πλευράς ΠΕΚ ο Μιχάλης Λύτρας είπε ότι έγινε γραπτός μονόλογος και όχι διαβούλευση και υποστήριξε ότι η υπηρεσία τ/κ περιουσιών δεν πρέπει να καταστεί γραφείο εξευρέσεως εργασίας ή γραφείο ευημερίας. Οι γεωργικοί κλήροι, είπε, πρέπει να πηγαίνουν στους γεωργούς.
Είπε επίσης ότι δεν πρέπει ο επικεφαλής της υπηρεσίας να έχει το μόνο λόγο και ότι πρέπει η συμβουλευτική επιτροπή «να πάψει να είναι διακοσμητικό στοιχείο» και να έχει εκτελεστική εξουσία.
Σε παρόμοιο μήκος κύματος και οι δηλώσεις από πλευράς Παναγροτικού και ΕΚΑ.
Από πλευράς κατεχόμενων δήμων και κοινοτήτων αναφέρθηκε ότι «πρέπει επιτέλους να μπει μια τάξη», ωστόσο οι ίδιοι είναι αρνητικοί στο θέμα της κληρονομικότητας.
Τοποθετήσεις Βουλευτών
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Προσφύγων Νίκος Κέττηρος ανέφερε ότι το ν/σ δεν προβλέπει ανακτήσεις για τις αδικίες στην παραχώρηση περιουσίας και διερωτήθηκε πώς θα υπάρξει άρση της αδικίας και πώς θα τερματιστεί η διαιώνιση του προβλήματος.
Εξάλλου σε δηλώσεις μετά τη συνεδρίαση είπε πως κάποιες από τις οργανώσεις και σήμερα επέμειναν ότι δεν έγινε σωστή διαβούλευση από το ΥΠΕΣ και ότι προέκυψαν εισηγήσεις και τέθηκαν προς προβληματισμό. Αυτές αφορούν μεταξύ άλλων να σταματήσει ο κηδεμόνας να είναι ο απόλυτος άρχων της διαχείρισης των τ/κ περιουσιών, που ανέρχεται σε δισεκατομμύρια.
Τα τελευταία 50 χρόνια, είπε, ένας άνθρωπος μπορεί να αποφασίζει από το άλφα ως το ωμέγα για τις περιουσίες αυτές και αυτή η πρακτική ήταν λανθασμένη, καθώς προέκυψαν σκάνδαλα, ατασθαλίες και κακοδιαχείριση και οι καταγγελίες συνεχίζουν να υφίστανται.
Ανέφερε πως ενώ δίνεται προτεραιότητα στους γεωργούς και κτηνοτρόφους για κλήρους, υπήρξαν καταγγελίες ότι αφαιρέθηκε γεωργική γη από γεωργούς για να παραχωρηθεί σε άλλους.
Για το θέμα των ανακτήσεων ο κ. Κέττηρος είπε ότι όλοι αναγνωρίζουν ότι υπήρξαν αδυναμίες και σκάνδαλα όλα αυτά τα χρόνια αλλά στο ν/σ δεν υπάρχει ούτε μια γραμμή για ανακτήσεις.
«Όταν δεν προβλέπεται μια διαδικασία ανακτήσεων, δηλαδή να πάρεις από αυτόν που άδικα σήμερα κατέχει τουρκοκυπριακές περιουσίες, πώς θα αποκαταστήσεις την αδικία; Διερωτώμαι αν αυτό δεν είναι ευθυνοφοβία. Και πρέπει να είμαστε έτοιμοι και ως πολιτικοί να σπάσουμε αυγά και να κακοφανίσουμε κάποιους. Αν δεν θέλει η Κυβέρνηση να κακοφανίσει κάποιους, δεν θα λύσουμε το πρόβλημα», ανέφερε.
Εξήγησε ότι υπάρχουν στρεβλές περιπτώσεις που τα πρώτα χρόνια μετά την εισβολή δόθηκε γεωργική γη σε κάποιους οι οποίοι τώρα μεγάλωσαν και την γη αυτή την πήραν τα παιδιά τους και την υπενοικιάζουν ενώ την ίδια ώρα έχουμε νέους γεωργούς που δεν έχουν γη προς καλλιέργεια και ενοικιάζουν από άλλους.
Ανέφερε επίσης ότι ο ΥΠΕΣ θα είναι στην Επιτροπή στις 9 Ιουλίου για συζήτηση.
Ο Χρίστος Χριστοφίδης, βουλευτής του ΑΚΕΛ, σε δήλωση εντός της Επιτροπής ζήτησε να γίνει περαιτέρω διαβούλευση με τον Ε/κ διαπραγματευτή και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας γιατί υπάρχουν πτυχές που αγγίζουν την ουσία του Κυπριακού . Ανέφερε επίσης ότι ο παράγοντας χρόνος ‘’γεννά’’ δικαιώματα για οικογενειακή διαδοχή και αυτή η πτυχή πρέπει να ξεκαθαριστεί από πλευράς κυβέρνησης.
Ο Νίκος Γεωργίου, βουλευτής ΔΗΣΥ, διερωτήθηκε αν όντως έγινε διαβούλευση και αν απλά ζητήθηκαν απόψεις με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Ανέφερε επίσης ότι πρέπει να υπάρξει επιτέλους λύση στο θέμα της στατικής επάρκειας και ότι δεν γίνεται στο θέμα των προσφύγων να κατεδαφίζονται πολυκατοικίες μη ασφαλείς και στο θέμα των τ/κ περιουσιών να παραδίδονται σπίτια-σκοτώστρες κατά την έκφρασή του, κατηγορώντας την Κυβέρνηση για «επιλεκτική ευαισθησία».
Ο Γιώργος Κάρουλλας, βουλευτής ΔΗΣΥ, είπε ότι φαίνεται πως μάλλον δεν έγινε διαβούλευση αλλά αποστολή σημειωμάτων και τόνισε πως το θέμα είναι πολιτικό και θα έπρεπε να γίνει διεξοδική συζήτηση.
Ο Ζαχαρίας Κουλίας, βουλευτής ΔΗΚΟ, είπε ότι ο νόμος έγινε αγνώριστος στην πορεία και το σύστημα συγκεντρωτικό με αποτέλεσμα να έχουμε διάφορα παρατράγουδα, όπως είπε, σε διάφορους Δήμους και όχι μόνο στο Δήμο Πάφου.
Ο Χρίστος Σενέκης, βουλευτής ΔΗΚΟ, είπε ότι πρέπει να γίνει εκσυγχρονισμός και να αποφεύγονται οι μηδενισμοί και η ισοπέδωση. Ανέφερε επίσης ότι ίσως θα πρέπει να καταστεί πιο δίκαιος ο τρόπος της επιλεξιμότητας.
Ο Σωτήρης Ιωάννου, βουλευτής ΕΛΑΜ, είπε ότι δεν πρέπει να μπαίνουν κριτήρια στη βάση στεγαστικών σχεδίων για άσκηση κοινωνικής πολιτικής και ότι η προσφυγική πολιτική είναι το δίχτυ προστασίας για μη πώληση γης στα κατεχόμενα.
Ο Μιχάλης Γιακουμή, βουλευτής ΔΗΠΑ, είπε ότι ο διάλογος είναι ο καλύτερος τρόπος για λύσεις και εξορθολογισμό.
Ο περί της Σύστασης Μητρώου Εγκλωβισμένων και Συναφών Θεμάτων Νόμος του 2023
Η Επιτροπή εξέτασε την πιο πάνω πρόταση νόμου σκοπός της οποίας είναι η θέσπιση νομοθεσίας με την οποία συστήνεται μητρώο εγκλωβισμένων, στο οποίο θα καταχωρίζονται τα στοιχεία τόσο των εγκλωβισμένων όσο και των απογόνων τους, οι οποίοι συνεχίζουν μέχρι σήμερα να βιώνουν τις συνέπειες της τουρκικής εισβολής και κατοχής μέρους των εδαφών της Κυπριακής Δημοκρατίας από το 1974.
Μητρώο εγκλωβισμένων
Στην Επιτροπή συζητήθηκε και πρόταση των Βουλευτών Κυριάκου Χ’’Γιάννη, Ρίτας Σούπερμαν και Ζαχαρία Κουλία για θέσπιση νομοθεσίας με την οποία να συστήνεται μητρώο εγκλωβισμένων, στο οποίο θα καταχωρίζονται τα στοιχεία τόσο των εγκλωβισμένων όσο και των απογόνων τους, οι οποίοι συνεχίζουν μέχρι σήμερα να βιώνουν τις συνέπειες της τουρκικής εισβολής και κατοχής μέρους των εδαφών της Κυπριακής Δημοκρατίας από το 1974.
‘Όλοι οι παρευρισκόμενοι φορείς από Υπουργεία και διάφορες υπηρεσίες που εμπλέκονται σε θέματα εγκλωβισμένων συμφώνησαν με τη φιλοσοφία της πρότασης αλλά ζήτησαν χρόνο για εξέταση των διαφόρων προνοιών. Ομάδα παιδιών εγκλωβισμένων απέστειλε και επιστολή στους Βουλευτές με διάφορες προτάσεις και αιτήματα.
Από πλευράς κοινοταρχών κατεχόμενων κοινοτήτων αναφέρθηκε ότι πολλά παιδιά έφυγαν εξ ανάγκης και παρόλο που οι γονείς τους διαμένουν εκεί αυτά διαγράφηκαν από τον κατάλογο και δεν λαμβάνουν βοήθεια. Επίσης πολλοί παίρνουν απαντήσεις ότι πρέπει να υποβάλουν αιτήσεις εκ νέου ως επανεγκατασταθέντες.
Λέχθηκε ότι αυτό το μητρώο θα είναι και ένα κίνητρο στους εγκλωβισμένους και θα δώσει και δύναμη για να ενθαρρυνθεί κόσμος για να πάει πίσω στις ρίζες του.
Από πλευράς ΥΠΕΞ λέχθηκε ότι πρέπει να υπάρξει επεξεργασία καθώς έχει και πολιτικές προεκτάσεις.
Η συζήτηση θα αρχίσει τον Σεπτέμβρη.
Ο Κυριάκος Χ’’Γιάννης εκ των εισηγητών ανέφερε μετά τη συνεδρίαση πως πρόκειται για ηθική μας υποχρέωση να πούμε ποιοι είναι οι εγκλωβισμένοι καθώς υπάρχουν διάφορες κατηγορίες και ότι πρέπει να αποκατασταθούν ηθικά τα παιδιά που βίωσαν τον πόνο, τη στέρηση και σήμερα είναι στις ελεύθερες περιοχές αλλά δεν θεωρούνται πλέον εγκλωβισμένα.
Είπε ότι θα υπάρξει διάλογος για τις κατηγορίες και ότι αυτό το μητρώο θα είναι εργαλείο άσκησης πολιτικής για τους εγκλωβισμένους μας που θα υποβάλουν αίτηση εγγραφής.
Ανέφερε ότι όλες οι υπηρεσίες και υπουργεία χαιρέτισαν την πρωτοβουλία και συμφώνησαν με την αναγκαιότητα αυτού του μητρώου.
Nomoplatform-ΚΥΠΕ
